علل خون‌ دماغ شدن و راه‌ های درمان و پیشگیری

انواع خون دماغ شدن 

خونریزی بینی یا اپیستاکسی گاهی از جلوی بینی و گاهی از قسمت پشتی بینی منشا می‌گیرد:
 

↑خون دماغ قدامی Anterior nosebleeds

دیواره‎ ای که دو قسمت بینی را از هم جدا می‌کند سپتوم (septum) نام دارد. این قسمت دارای رگ‌های خونی زیادی است و این رگ‌ها می‌توانند بر اثر ضربه به صورت و یا حتی خراش ایجاد شده توسط انگشت پاره شوند. بیش‌تر انواع خون دماغ از قسمت پایینی سپتوم و در نزدیکی سوراخ بینی آغاز می‌شوند. 
 

↑خون دماغ خلفی Posterior nosebleeds

این نوع از خونریزی بینی چندان شایع نیست و از قسمت عقبی بینی آغاز خواهد شد. خون دماغ خلفی معمولاً در افراد مسن‌تر، افرادی دارای فشار خون بالا و افرادی که به صورت آن‌ها ضربه وارد شده دیده می‌شود. برای اطلاعات بیشتر به مقاله اپیستاکسی و فشار خون بالا مراجعه کنید. 
 

علت خون دماغ شدن

با وجود اینکه دلایل زیادی برای خونریزی از بینی وجود دارد، دو علت عمده‌ این عارضه ربط مستقیمی به جراحت‌های شدید و دما و رطوبت محیط دارد.
 

تروما

شکستگی استخوان‌های بینی و یا شکستگی پایه‌ی جمجمه می‌تواند باعث خونریزی بینی شود. اگر ضربه‌ای به سر شما وارد شده و در نهایت خون دماغ شده‌اید، لازم است که به پزشک مراجعه کنید.
 

خشکی هوا

از دیگر علت‌های خون دماغ شدن قرار گرفتن در معرض هوای خشک یا هوای گرم داخلی است. در این صورت بافت داخلی بینی تحریک شده و غشای بینی خشک خواهد شد. خشکی فضای درونی بینی احساس خارش ایجاد خواهد کرد و زمانی که انگشت دست یا جسمی خارجی درون بینی قرار گیرد، خونریزی رخ خواهد داد. اگر در فصل سرما به بیماری سرماخوردگی مبتلا شوید، ترکیب فین کردن مکرر و در معرض هوای سرد و خشک بودن باعث خون دماغ شدن خواهد شد.


 

چه دلیلی باعث خون دماغ شدن مکرر می‌شود؟

 

انگشت کردن در بینی 

اگر به آلرژی‌هایی مانند تب یونجه (hay fever) و یا دیگر بیماری‌هایی که باعث خارش بینی می‌شوند، مبتلا هستید، باعث می‌شود که به صورت خودآگاه یا ناخودآگاه انگشت خود را درون بینی قرار دهید. 
 

فین کردن 

اگر به منظور خالی کردن محتویات بینی خیلی شدید فین کنید، این فشار می‌تواند باعث پارگی رگ‌های خونی سطحی شود. 
 

اختلالات لخته شدن خون از علت‌ های خون دماغ شدن است

اختلالات مادرزادی مانند هموفیلی (hemophilia) تلانژکتازی خونریزی‌دهنده  (hemorrhagic telangiectasia) یا بیماری اسلر وبر راندو که فرایند لخته شدن خون را مختل می‌کنند، می‌توانند دلیل خونریزی از بینی به صورت مکرر باشند. 
 

داروها

اگر داروهایی مصرف می‌کنید که خون را رقیق می‌کنند یا به عنوان یک داروی ضد انعقاد عمل می‌کنند؛ مانند آسپرین (aspirin)، کلوپیدوگرل (clopidogrel) و وارفارین (warfarin) توقف خونریزی بینی بسیار دشوار خواهد بود. 
 

داروهای موضعی و اسپری‌ های بینی 

داروهای موضعی بینی مانند کورتیکواستروئیدها (corticosteroids) و آنتی هیستامین‌ها (antihistamines) می‌توانند باعث خون دماغ شدن شوند.

اگر مرتب از اسپری بینی استفاده کنید، سر اسپری باعث تحریک فضای داخلی بینی شده و در نهایت بینی خونریزی خواهد کرد. 
 

مکمل‌ های غذایی طبیعی

برخی مکمل‌های غذایی طبیعی (Topical nasal medications) می‌توانند خون را رقیق کرده، باعث ادامه‌دار شدن خونریزی و در نهایت خون دماغ شدن شوند که توقف آن بسیار دشوار باشد.

این مکمل‌های غذایی طبیعی شامل:

زنجبیل 

بابونه‌ ی گاوی 

سیر

کهن‌دار یا گینگو 

جینسینگ 

ویتامین ای. 1
 

چگونه از خونریزی مجدد بینی جلوگیری کنیم؟

دراز بکشید و زیر سرتان چیزی بگذارید تا سرتان به‌اندازه‌ی ۳۰ تا ۴۵ درجه بالاتر از سطح زمین قرار بگیرد.

به بینی‌تان ضربه نزنید یا چیزی داخل آن فرو نکنید. اگر عطسه‌تان گرفت، دهان‌تان را باز کنید تا هوا از آن طریق خارج شود.

در صورت داشتن یبوست، از ملین استفاده کنید.

برای برداشتن چیزهای سنگین خم نشوید و خیلی به خودتان فشار نیاورید.

سعی کنید سرتان را بالاتر از موقعیت قلب‌تان نگه دارید.

از مصرف هرگونه دخانیات پرهیز کنید.

مواد غذایی و نوشیدنی‌های سبک و خنک مصرف کنید. حداقل به‌مدت ۲۴ ساعت از مصرف نوشیدنی‌های داغ بپرهیزید.

از داروهای رقیق‌کننده‌ی خون مثل آسپرین، ایبوپروفن، کلوپیدوگرل بی سولفات و وارفارین استفاده نکنید. بدون مشورت پزشک، مصرف داروهایتان را قطع نکنید.

پزشک ممکن است استفاده از پماد روان‌کننده را توصیه کند.

اگر خونریزی مجددا اتفاق افتاد، سعی کنید لخته‌های خون را از داخل بینی‌تان پاک کنید.

درمان‌های موقت مانند اسپری‌های ضدانعقاد بینی، می‌توانند مفید باشند. این اسپری‌ها رگ‌های خونی را منقبض و تنگ می‌کنند.

برای جلوگیری از خون‌ دماغ شدن چه داروهایی می‌توان مصرف کرد؟

شایع‌ترین علت خونریزی بینی، خشک شدن غشای بینی است. اگر فرد مستعدِ خونریزی‌های مکرر باشد، غالبا چرب کردن بینی با پماد، به متوقف شدن خونریزی کمک کند. برای این کار، پماد را به‌آرامی با گوش‌پاک‌کن یا نوک انگشت به داخل بینی، به‌ویژه در بخش میانی (سِپتوم) بمالید.

اکثر افراد برای متوقف کردن خونریزی بینی از درمان‌های زیر استفاده می‌کنند:

پماد ویتامین A + D؛

متیل سالیسیلات/ منتول (منتولاتوم، بن-گای، آیسی‌هات)؛

پولیسپورین؛

نئومایسین، باسیتراسین، پلی‌میکسین (پماد نئوسپورین)؛

وازلین؛

اسپری بینی سالین هم اغلب مفید است (اسپری دریایی). 2
 

پک درون بینی چیست و چه‌وقت از آن استفاده می‌شود؟

پک درون بینی زمانی استفاده می‌شود که هیچ‌کدام از اقدامات محافظه‌کارانه‌ی دیگر جواب نداده باشند.

این پک‌ها اغلب در دو طرف بینی قرار می‌گیرند و معمولا از ماده‌ای به نام «مِروسِل» ساخته می‌شوند که یک ماده‌ی اسفنجی فشرده‌شده یا یک تکه گاز استریل است و آن ناحیه‌ای را که خونریزی می‌کند، فشرده می‌کند. این پک‌ها به‌طور معمول باید چند روز داخل بینی بمانند. به همین دلیل باید دوباره به پزشک مراجعه کنید تا آنها را بیرون بیاورد.

بیمار به یک همراه نیاز دارد تا او را برای رفتن مطب پزشک و برداشتن پک‌ های بینی همراهی کند. در طی این مدت ممکن است پزشک برای بیمار آنتی‌بیوتیک و داروهای مُسکن تجویز کند.

مشاهده‌ی خلط خونی در بینی غیرمعمول نیست. در این مواقع، یک گاز استریلِ تاشده زیر بینی بگذارید. پزشک ممکن است به بیمار اجازه بدهد سوراخ‌های بینی را با گوش‌پاک‌کن آغشته به هیدروژن پراکسید خالص پاک کند. برای جلوگیری از خونریزی مجدد، روش‌های ذکرشده در بالا را انجام بدهید.

بیمارانی که زیاد دچار خون‌ دماغ شدن می‌شوند، نباید از آسپرین و سایر محصولات رقیق‌ کننده‌ ی خون استفاده کنند.

اگر بیماران با مصرف این داروها دچار خونریزی بینی شدند، باید حتما به دکتر خود اطلاع بدهند.
 

در هنگام خون دماغ چه باید کرد؟

درصورت وقوع خون دماغ قسمت قدامی بینی رابا دست و انگشت فشار دهید ودوتاسه دقیقه نگه دارید.

در این وضعیت نباید سر خود را عقب بگیرید چون اینکار بیشتر باعث میشود خون داخل حلق بریزد و وارد معده شود.

در خیلی از موارد خونریزی با گرفتن بینی بند میاید.

در غیر اینصورت باید در حالت نیمه نشسته قرار گرفته و روی صورتتان یخ بگذارید.اگر بازهم خونریزی بند نیامد،مراجعه به پزشک ضروری است.
 

آیا خونریزی از بینی نشانه سرطان است؟

یکی از باورهای رایج میان مردم که بیشتر از فیلمهای سینمایی نشأت گرفته این است که خون دماغ شدن حتما نشانه سرطان،تومور یایک بیماری خطرناک است!

خونریزی از هرکجای بدن میتواند ترسناک و دلهره آور باشد، بخصوص اگر بی دلیل اتفاق بیفتد. شاید شما هم از دوران کودکی خاطرات خون دماغ شدن را بیاد داشته باشید اما بعضی ها نه تنها در کودکی بلکه در بزرگسالی نیز دچار خونریزی های مکرر و آزاردهنده از بینی میشوند.

بسیاری از افراد فکر میکنند خونریزی مکرر بینی نشانه سرطان خون است،اما خون دماغ بندرت میتواند نشانه بیماریهای جدی همچون سرطان یا تومور باشد. 3

پی نوشت:
1.www.drdr.ir
2.www.chetor.com
3.www.drdortaj.com